over de beek

 

 

de beek is een werkplaats rond duurzaam voedsel, ze is op zoek naar alternatieven voor de supermarkt en de wegwerpcultuur. Ze noemt zichzelf een voedselbewegingscollectief, omdat ze niet alleen denkt, maar ook doet. Samen met u. Oogsten, koken, inmaken en goed eten.  Er is kledingruil, er zijn workshops, scholen komen er koken, zaden geruild en nog veel meer en nog vanalles wat nog moet worden bedacht.

de beek werkt volgens het principe van vrije bijdrage. Dit betekent dat je zelf de prijs bepaalt voor het eten of de activiteit. Je bepaalt dus zelf wat jij een rechtvaardige prijs vindt, en dit inovereenstemming met wat je portemonnee toelaat. Met je vrije bijdrage steun je de werking en het voortbestaan van de beek.

Iedereen is welkom in de beek.

de beek een voedselbewegingscollectief
Michael Pollan, voedseljournalist voor de New York Times rekende uit dat er
 momenteel 10 calorieën fossiele brandstof nodig zijn, voor 1 calorie supermarktvoedsel, dat is 27 keer meer dan in 1940….

De beek is opgericht in juni 2010, door een tiental vrienden en kennissen, allemaal verontrust door de achteruitgang van de kwaliteit van ons voedsel. We waren verontrust door de energieverslindende overproductie van voedsel, waarvan er op veel plekken tonnen bij het vuilnis belanden en op andere plekken in de wereld een schrijnend tekort is. We zagen dat ons voedsel een enorm aantal kilometers aflegde voor het op ons bord terecht kwam.  Er ontstond een controverse rond genetische manipulatie, grote bedrijven namen patenten op zaden van voedselgewassen. De biodiversiteit ging achteruit met rasse schreden. Het werd duidelijk dat de industriële landbouw veel tekortkomingen had. We waren het beu dat ons eten vol met bewaarmiddelen zat en bespoten was met chemische bestrijdingsmiddelen. Bovendien begon de klimaatverandering zich steeds meer te manifesteren.

We stelden ons vragen bij zaken zoals een hele kip die je voor 2 euro in de supermarkt kon kopen…. Het werd hoog tijd dachten wij, om alternatieven zoeken. Hoe geraken we aan goed voedsel, gezond, lokaal, geproduceerd met zoveel mogelijk respect voor mens, dier en het gehele ecosysteem. Hoe kunnen we op een constructieve manier een bijdrage leveren aan een meer bewuste kijk op ons voedsel.  Traditionele ontmoetingsplekken in de parochie en bij de kruidenier waren grotendeels vervangen door virtuele en anonieme alternatieven op het internet en de supermarkt. Een tweede peiler naast voedsel werd een gemeenschappelijke ruimte in ons geval een plek om te koken en te eten met een voorraadkast. Een plaats voor ontmoeting.

Een derde peiler werd de beweging, actie, nieuwe waarden rond voedsel en gemeenschapszin. Maar ook lichaamsbeweging, de relatie met ons voedsel herstellen, het veld op, de tuin in, arbeid in de keuken. Op zoek naar mensen en organisaties met dezelfde bezorgdheid.

We huurden een lokaal waar we een grote keuken in konden bouwen. Het basisidee was om met voedseloverschotten en vers geoogste groenten te werken die we zouden verzamelen bij bio-boeren, winkels uit de buurt en eigen tuinen. Het plan was een vegetarisch 3 gangen menu te bereiden voor een gezelschap van 30 tot 40 mensen. We zouden een vrije bijdrage vragen en de mensen die kwamen eten, uitnodigen om samen de afwas te doen en volgende keer eventueel ook te helpen koken. We zouden elkaar leren hoe je lekker vegetarisch eten kan bereiden.

We hadden vrienden die al intensief bezig waren met groenten kweken daar konden we veel van leren over het prachtige ingenieuze systeem van de landbouw. We kwamen in contact met de permacultuur boerderij Plukrijp in Schriek waar we tot op de dag van vandaag intensief mee samenwerken. Daar leerden we de term ‘skip’ kennen dat zijn overschotten van de bio groothandel die niet verkocht geraken voor de uiterste verkoopdatum. We zagen hoeveel skip er was…

Wat is er ondertussen allemaal gebeurt in de beek
Er is veel en lekker gekookt. Mensen met ervaring in de keuken, anderen met minder. We hebben gekookt voor een personeelsfeest van de opera, voedsel voorzien voor een wandelfestival “de trage wegen”, volkskeuken gehouden in de Scheld’apen. We hebben inmaak dagen georganiseerd en workshops over o.m. wintereten, het drogen van voedsel en hoe maak je seitan. Er zijn lezingen en spreekavonden geweest over perma-cultuur, alternatieve betaalmiddelen, over fermenteren, over zaden en planten. We hebben zadenruilbeurzen georganiseerd, kruidenwandelingen, 3 keer per jaar doen we “krijg de kleren” . Steeds terugkerende klassiekers zijn brandnetels plukken en daar een bloedzuiverende soep van maken in de lente. Vlierbloesem oogsten en daar siroop van maken. Onze kinderen organiseren soms een Kinderbeek waarbij zij zelf eens mogen kiezen wat ze zelf koken en de ouders komen dan eten. Bij de het begin van het nieuwe schooljaar doen we een  turnsloefenruil.

Er is veel gewerkt en geoogst bij plukrijp en bij andere boerderijen, tuinen, en boomgaarden. Er zijn veel overschotten opgehaald bij biologische winkels, bakkerijen, de groothandel en particuliere tuintjes. We zijn onderdeel van een heel netwerk dat dagelijks brood gaat ophalen dat niet verkocht is. Het brood vriezen we in en gaat deels naar plukrijp, die dan weer met groenten onze kant opkomen. De overschotten zijn opgegeten, uitgedeeld of ingemaakt. Van gebutste tomaten hebben we passata gedraaid. We hebben kilo’s te dikke asperges verwerkt. En bakken vol mango’s met zwarte plekjes ingemaakt, stapels peren tot siroop gekookt en dozen met  bananen in de droogoven tot chips gedroogd. We maken in de zomer zoveel confituur als we kunnen zodat we genoeg hebben voor een heel jaar. Er was soep voor de critical mass fietstocht, boterhammen voor de hart boven hard optocht. Er zijn films getoond over transitie en klimaatverandering. Anderen hebben benefiets georganiseerd voor vluchtelingen in Calais, voor Afghanistan, er was er eentje voor een pop-up stadscamping. De fietskeuken is een paar keer langs geweest, (een combinatie van onder deskundige begeleiding je fiets repareren, terwijl er wordt gekookt en daarna gegeten). Er is geboetseerd met klei.

Verschillende scholen komen geregeld met hun leerlingen koken, we hebben met hun appelsap geperst met onze eigen fruitpers . We waren op Krachtvoer, Martha, Antwerpen boert en de Sjacherbeurs. We hebben een ‘meet & greet’ georganiseerd met allerlei gelijkgestemde organisaties.  We hebben gezien dat door ontmoetingen nieuwe initiatieven ontstaan. We hebben gezien dat we mensen op ideeën hebben gebracht. We hebben samen met Velt de opleiding tot overschotten kok bedacht en het oprichten van kookgroepen die samen koken met voedseloverschotten zodat deze manier van eten maken verspreid geraakt over heel Vlaanderen. We werkten samen met EVA het vegetarisch alternatief. Organisaties huren de ruimte om te vergaderen of geven er hun personeelsfeestje, buurtbewoners hun verjaardagsfeestje. Onze locatie is een verdeelpunt voor voedselteams en de maandelijkse buurtkrant “de zurenborger”.

Sinds een jaar werken we aan een voedselbos, een overwoekerde boomgaard waar we de bramen en brandnetels opruimen en fruitbomen terug ruimte geven. 1 Ton appels hebben we deze herfst geoogst, waar we 600l appelsap van hebben laten persen. We kweken tomaten in de verlaten serres in de oogststraat. Elke week op woensdagavond is er de “Plat du Jour” een eenvoudige maaltijd voor een vrije bijdrage en 1 keer per maand koken we in “het bos” de voormalige Scheld’apen. Tegenwoordig is er ook de Queer delights, eten en film for queer people en een meditatiebeek. En we staan steeds open voor nieuwe initiatieven.

De Vrije bijdrage
Door te werken met een vrije bijdrage, willen we de deelnemers even laten stilstaan bij de waarde die ze toekennen aan de workshop of maaltijd. Meestal geven we een richtprijs om de mensen een richtlijn te geven en tegelijkertijd een voorstel te doen, wat we zelf een faire bijdrage vinden…Net daar wringt dan ook het schoentje, eigenlijk wil je dat de mensen de oefening helemaal zelf doen zonder richtbedrag en anderzijds wil je af van je angst dat ze te weinig geven naar wat je er voor je gevoel aan energie en materiaal hebt ingestoken. Een richtprijs heeft jammer genoeg teveel het effect dat het voorgestelde bedrag in het bakje wordt achterlaten.

Dit experiment is in de praktijk nog veelzijdiger. Mensen die mee koken betalen natuurlijk niet voor hun eigen bordje eten. Ingrediënten en overschot die nog over zijn na het koken en op moeten, kunnen de deelnemers mee naar huis nemen, we vragen ze daar ook een vrije bijdrage voor. Degenen die de hele dag hebben staan koken hebben de 1ste keus en doen bv. geen of een kleine bijdrage, zoals ze zelf willen uiteraard. Zo geraakt al het eten verdeeld en inspanningen verloond in natura.

Een ander praktijkvoorbeeld iemand komt met een lading appels die hij niet verwerkt krijgt, waarvoor de beek een bijdrage geeft, we maken er appelmoes van. Een deel gaat in de voorraadkast voor gebruik in de beek keuken, de appelmoesmakers nemen hun deel mee naar huis, enzovoort…Het werkt! Zolang je maar even stilstaat bij wat er eigenlijk precies in dat potje zit en hoe het daar is terecht gekomen

En verder
De beek is ontstaan uit een groepje vrienden en kennissen die op hun beurt hun buren en familie en vrienden hebben uitgenodigd, zo is er een netwerk ontstaan van geïnteresseerden. Het idee is niet dat de beek oogst, kookt en afwast voor deze groep mensen, maar dat deze groep zelf oogst en kookt en opruimt, voor zichzelf. Zo is de beek eerder een oogstcollectief, een publieke keuken die je als groep deelt als onderdeel van een alternatief voor je eigen voedsel.

De grote uitdaging voor de beek is in beweging te blijven, te tonen dat onze drempel laag is, de arbeid plezant, het gesprek boeiend en de opbrengst gul…maar de supermarkt met zijn lage prijzen en malafide praktijken en facebook met zijn eenzame echokamer liggen op de loer.

We hebben iedere tweede maandag van de maand een vergadering waar iedereen welkom is, we staan open voor nieuwe initiatieven en ideeën

Zo kronkelt de beek verder en zoekt zich bescheiden een weg door het rigide landschap van de markteconomie op zoek naar een eenvoudig, degelijk, lokaal, schoon, sociaal alternatief.